De standaard kopte vorige week dat het aantal sancties door VDAB in twee jaar tijd verdubbeld is. In de eerst jaarhelft werden 6000 werklozen bestraft omdat ze niet actief genoeg naar werk zochten. . Terecht wordt opgemerkt dat het aantal sanctioneringen geen graadmeter is voor effectief beleid. Wat is wel een graadmeter? Dat werklozen geen werk vinden is opvallend melden werkgevers gezien de economie aantrekt en er voldoende arbeidsplaatsen zijn. Is het beleid van reactieve bemiddeling dan effectief in een groeiende economie en moet er niet gegaan worden naar verschillende types bemiddeling?. Op dit ogenblik moeten werknemers als het ware een negatieve ervaring doormaken zoals een herstructurering voor een arsenaal aan beleidsmaatregelen in werking treden. In een aantrekkende economie bieden 2 mogelijkheden een antwoord: 1) proactieve bemiddeling en 2) een aangepast financiering.
De impact van digitalisering en robotisering op de arbeidsmarkt is alomtegenwoordig in tal van berichtgeving. Nieuwe technologieën, zoals Virtual Reality, blockchain, artificiële intelligentie en Internet of Things, doen hun intrede en hun impact op onze arbeidsmarkt is onvoldoende gekend. Voorspellingen variëren van doemscenario’s die spreken over het verdwijnen van jobs, tot meer optimistische voorspellingen die het hebben over het wijzigen van de inhoud van onze jobs en het ontstaan van nieuwe jobs die we nu nog niet kennen. Waar wel bijna iedereen het over eens is: de technologische disruptie is niet de stoppen en doet zich voor in eender welke sector. Het veranderen van jobs door werknemers als het wisselen van onderdelen van jobs zal in de toekomst een zekerheid worden.
Proactief versus reactief
De overheid reageert hoopvol en de bemiddelingsbatterij treedt in werking wanneer een herstructurering plaatsvindt zoals bij Carrefour onlangs. De economie trekt aan en men is ervan overtuigd dat iedere ontslagen werknemer een nieuwe job zal vinden. In het geval van Carrefour stonden er boven de 4000 vacatures voor retail op de VDAB website. Maar is deze hoop wel terecht? Werknemers van Carrefour hebben gedurende hun ganse loopbaan diverse opleidingsmogelijkheden via het betaald educatief verlof, bijscholingen georganiseerd door sectorale opleidingsfondsen en tal van kortlopende opleidingen kunnen genieten. En toch staat reactieve bemiddeling centraal in de aanpak van een herstructurering. Wat iedereen blijkt te vergeten is dat de kans reëel is dat nieuwe werkgevers in de retailsector binnen korte termijn ook onderhevig zijn aan disruptie. Het opdrijven van het aantal selfscankassa’s zullen bij succes ook door andere retailers geïntroduceerd worden en alternatieven van winkelen zullen met exponentiële snelheid zijn ingang vinden.
Moeten we dan niet gaan naar een proactieve benadering waardoor werknemers tijdens hun loopbaan hun rugzak vullen waardoor er geen bemiddeling nodig is achteraf. In een aantrekkende economie lijkt opleiden tijdens de job voor het uitoefenen van een toekomstig andere job ook buiten het bedrijf, in een andere sector meer dan ooit noodzakelijk.
Financiering is kern
Een dergelijk proactieve bemiddeling vergt een andere financiering. De kern van een financieringsmodel is welk gedrag een financieringsmodel te weeg brengt. Huidig wordt leren tijdens de loopbaan voornamelijk gefinancierd door sectorale opleidingsfondsen of door de bedrijven zelf. Stel je voor dat een financieringsmodel zou ontworpen worden waarbij werknemers een budget ter beschikking krijgen voor opleidingen die transversale competenties aanleren over beroepen,, bedrijven en sectoren heen. Op basis van OESO cijfers van Prof Desjardin. blijkt dat er heden weinig financiering is vanuit bedrijven om niet bedrijfsspecifieke skills aan te leren. En hier zit nochtans de sleutel tot een huidige invulling van levenslang leren waar er tijdens de loopbaan geleerd wordt on the job maar vooral voor andere jobs. We zien dat er veel verbeteringsmarge mogelijk is. Onderstaande figuur geeft via de witte balk het aandeel in leren die door bedrijven wordt geïnvesteerd in niet-bedrijfsspecifieke competenties.
Dus in plaats van in een reactieve korte termijn kramp te schieten, moeten we zorgen dat reactieve bemiddeling bij een negatieve ervaring zoals een herstructurering overbodig wordt en dat we proactief werknemers voorbereiden op een steeds veranderende arbeidsmarkt. Dit kan alleen door de financieringsmethode aan te passen
